Ka akor ka burom ka long kaba donkam haduh katta katta ha ka longbriew manbriew khamtam ha ka jingim jong ngi kum ki bangeit.
Haba ngi peit ia ka akor ka burom ha kine ki sngi ngi iohi ba ka la nang hiar shikatdei eh, la ka long ha ka ktien ka thylliej, ka jinglong jingim, ka kam bad ka jingleh bad ha kiba bun ki bynta.
Ngin ia peit mynta kumno ka Bible ka hikai ia ngi ha kaba iadei bad ka akor ka burom.
Ngi hap ban sngewthuh ba kum ki bangeit ngi hap ban ring ksai ia ka rukom im jong ngi bad ka Bible, ngin nym lah ban ring ksai na ka rukom ka pyrthei lane na ka rukom jong uno uno u briew shabar na ka Bible, u lah ban dei uno uno.
PHILIPPI 1:27
Tang ba, ka rukom ka jingim jong phi ai kan ïadei bad ka gospel U Khrist:
U apostol Paul u kyntu ia ki bangeit kumno ba ki dei ban long kiba don ka akor ka burom.
ROM 13:13
To ngin ïa-ïaid da leh don akor, kumba ha pyrshah ka sngi; ym ha ki jingïadih kyiad khynwin bad ha ki jingïabuaid, ym ha ki jingïakai kynthei bad kiba ïanuti jakhlia, ym ha kaba ïamai bad kaba ïa-pihuiñ.
U Paul u ong "To ngin ïa-ïaid" Ka kyntien 'to' ka dei ka kynja hukum (commanding word) kaba ngi dei ban leh. Kam dei satia ka jingai jingmut hynrei kaba ngi hap ban leh, ngi hap ban iaid. Amen
Kumta kum ki khun jong U Trai ngi hap ban ïa-ïaid da leh don akor shisha ha kiei kiei baroh.
Ngin ia peit mynta ia ki katto katne ki bynta ba ngi hap ban don ka akor ka burom.
1. Ha ka ktien ka thylliej.
(Haba kren ia ka ktien ka thylliej ka kynthup ia kaba ngi kren da ka shyntur, da ka jingthoh (sms, whatsapp, messenger), etc.)
Ngi donkam ban long nuksa ia kiwei pat ha ka ktien ka thylliej, kumno ngi kren kumno ngi khana. U apostol Paul u kyntu ia U Timothy ba u dei ban long nuksa ha ka ktien ka thylliej.
1 TIMOTHI 4:12
To wat ai ïano ïano ruh ban ibeiñ ïa ka jinglong samla jong me; hynrei, to men long ka rukom ïa kita kiba ngeit, ha ka ktien, ha ka jinglong jingim, ha ka jingieit, ha ka jingngeit, ha ka jinglong sngur.
Ai ba ka rukom kren jong ngi kan long nuksa ia kiwei pat. Kynmaw ki briew ki peit bha sha ngi ki bangeit, kumno ngi kren, kumno ngi leh, ngi iaid ngi ieng. Wat nym ong satia, 'Ka pyrthei lorni aiu kaba kum kane?' U Jisu u ong, 'Phi phi long ka jingshai ka pyrthei' MAT 5:14.
Ai ba haba ka pyrthei kan peit sha ngi kan iohi ia ka dur bad ka burom U Khrist ha ngi, bad kin ioh iaroh ia U kpa jong ngi uba ha bneng. Hallelujah
Shuh shuh u apostol Paul u kyntu kumno ngi dei ban kren ia ki briew baroh. Ia ki para Samla kumno ban kren, ia ki tymmen kumno ban kren.
1 TIMOTHI 5:1-2
To wat sneng eh ïa uba kham tymmen, hynrei, men kyntu ïa u, kum ïa u kpa; bad ïa kita kiba kham samla, kum ïa ki para keiñ, bad ïa ki kynthei kiba kham tymmen, kum ïa ki kmie; bad ïa ki kynthei kiba kham samla, kum ïa ki para, da ka jinglong sngur baroh.
Ngan ong biang, ngi im ha ki sngi ha kaba ka akor ka burom ka la hiar shikatdei eh, ha kaba ka rukom kren khana wat ia u riew tymmen ruh la shu kren kumba dumok, muk-mak, khlem salia shuh, teng teng wat ia ki Pastor ki Nongialam ruh khlem salia shuh, kren u riew tymmen shikyntien, pynphai da ki phew kyntien. Ka long kaei kaei kaba sngewsih shibun. Hynrei na ka bynta jong ngi ki bangeit, to ngin nym kren kumba kren ka pyrthei.
U apostol Paul u thoh shuh shuh ha ki Kolosai kumne:
KOLOSSAI 4:6
Ai ba ka jingkren jong phi ha la ka sngi kan long da kaba jali ja-um, ba la pynthiang da ka mluh, ba phin ïoh tip kumno phi dei ban ïa-pynphai ktien ha uwei pa uwei baroh.
Ai ba ka jingkren jong ngi kan long kaba jali ja-um. Kiar na ki ktien 'pha' 'me' (mynta lei mih sa ka kyntien, ym dei shuh tang pha me, hynrei lada kren bakla eiei, 'u kpa me' syndon). Hynrei kum ki bangeit ngim dei ban pyndonkam ia kiba kum kita ki kyntien, hynrei ialeh ban kren ia ki ktien kiba don akor don burom haba ngi ia kren ia khana bad ki lok ki jor, ki riewtymmen riewsan. Cf. Leb 19:32
Kiar na kano kano ka ktien ka ban pynmong pynsngewsih ia ki briew.
EPHESOS 4:29 KHB
Wat ai ba kano kano ka ktien sih kan mih na ka shyntur jong phi, hynrei, tang kata kaba bit ïa ka ban tei ïa kaba donkam, ba kan ai ka jingaiei ïa kita kiba ïohsngew.
EPHESOS. 4:29 KHASICLBSI
Wat kren ïa ki ktien pynmong, hynrei, tang ki ktien kiba long ka jingïarap, kita keiñ kiba tei bad kiba ïadei tang ïa kata kaba donkam, khnang ba kaei kaba phi kren kan long kaba bha ïa kita kiba shahshkor ïa phi.
Ka jingdon akor don burom ha ka ktien ka thylliej ka pyni ia ka jinglong san (mature).
JAKOB 1:26
Lada uno uno ruh hapdeng jong phi u mut ba u long uba riewblei, haba um synshar ïa la u thylliej, hynrei, u da shukor noh ïa la ka dohnud, kata ka jinglong riewblei une u briew kaba thala thaleiñ.
Jingai jingmut: Kumno ngi lah ban kren ia ki ktien ba don akor don burom.
Pyndap ia ka dohnud da kiei kiei kiba bha, kiba kynja mynsiem. Ka Ktien U Blei ka ong, Na ka jingshlei ka dohnud, ka shyntur ka kren.
MATHAÏOS 12:34-37
³⁴A phi ki khun ki ksiew ki bseiñ! Phi ki bymman, kumno phi lah ban kren ka babha? naba na ka jingshlei ka dohnud ba ka kren ka shyntur. ³⁵U briew u babha u sei noh ïa kiei kiei ki babha na ka jingkynshew ka babha ka dohnud jong u: u briew babymman ruh u sei noh ïa kiei kiei babymman na ka jingkynshew babymman jong u. ³⁶Hynrei, nga ong ha phi, ba ïa ka ktien thala baroh ïa kaba ki briew kin kren, kin ïa-ai jingkheiñ shaphang kata ha ka sngi bishar. ³⁷Naba na ki ktien jong me yn pynksan ïa me, bad na ki ktien jong me yn pynrem ïa me.”
Lada u briew u lah don akor don burom ha ka ktien ka thylliej, un long uba don akor ruh ha ka rukom leh (action), namar ba u thylliej u long kum u lakam ong ka Ktien U Blei '. (JAKOB) Lada u briew uba kren muk mak, un leh ruh muk mak, lada u briew uba kren jai, un leh ruh jai.
2. Ha ka riam ka beit.
Ka akor ka burom ha ka riam ka beit ruh ha kine ki sngi ka la hiar shikatdei eh. Nai ia kren ia ka pyrthei, hynrei wat ki bangeit ruh. Teng teng haba nga peit ia ki FB stories, Instagram, WhatsApp lah hap ban scroll wut wut namar ym nud peit shuh ia ka rukom riam jong ki Samla mynta. Nga ngeit phi iohi, teng teng wat ki briew ki bym idei ban riam kumta ruh ki riam. Mynta lei ba mih sa kane ka shad reels, teng teng lah lehraiñ u nongpeit ia u nongleh. Hooid ki ioh shibun ki likes, ki comments, hynrei kynmaw U Blei u dislike bad u ai ka comments kaba sngewsih, balei khun phi leh kumne??? Ka long kaei kaei kaba sngewsih shibun ban iohi ia ki bangeit ha ka riam kaba ikhlem-akor burom.
Bunsien ki briew ki pyndonkam bakla ia kato ka ktien U Blei kaba ong 'U Blei um peit ia kaba shabar, U peit ia ka dohnud', da kaba ki base na ka 1 Samuel 16:7. Ngan ong ia phi kata ka dei ka jingshukor bakhraw jong u Soitan. Ka jingmut jong kato ka ktien kam dei satia ia ka riam ka beit, hynrei ka dei beit ia ka jinglong ka met jong u briew kaba paw shabar (physical appearance).
Ngi hap ban sngewthuh ba kaba shabar ka dei ka jingmih na kaba shapoh. Lada shapoh ka long lyngkrang, shabar ruh yn i lyngkrang, lada shapoh ka long don burom, shabar ruh kan mih kaba donburom. Hallelujah
U Jisu u ong, Na u soh yn ithuh ia u dieng…
MATHAÏOS 12:33 & 35
³³“Lane phin tharai babha ïa u dieng, bad ïa u soh jong u ruh; lane phin tharai basniew ïa u dieng, bad ïa u soh jong u ruh: naba ïa u dieng yn ithuh na u soh jong u. ³⁵U briew u babha u sei noh ïa kiei kiei ki babha na ka jingkynshew ka babha ka dohnud jong u: u briew babymman ruh u sei noh ïa kiei kiei babymman na ka jingkynshew babymman jong u. Cf. LOUKAS 6:44-45
Ngan ong biang, 'To ngin nym pyniasyriem ia ka rukom riam jong ngi bad ka rukom riam jong ka pyrthei'
U apostol Paul u ong ha ka shithi sha ki Nong Rom 12:2 "...to wat pynsyriem ryngkat ïa lade bad kane ka pyrthei; hynrei, to pynkylla dur noh ïa lade keiñ da ka jingpynthymmai ïa ka jingmut jong phi, khnang ba phin ïoh tip kaba kumno ka long ka mon ka jong U Blei, ka babha, bad kaba pynsngewbha eh, bad ka bajanai de."
Tang ban pyniasyriem ruh ym long, ong ka Ktien U Blei, ban pyniadei thik lei 'ym long te ym long tat'. Kata ka dei ka jinghikai jong ka Ktien U Blei.
Wat nym ong, oh uto/kato u nongialam Praise and Worship, u nongrwai nongtem phareng ruh u riam kumto kam lei lei, nga ruh ngan riam kumto kam lei lei. Oh peit uto kat u nongialap ruh u dang riam kumto, nga ruh kam lei lei ngan riam kumne, ngan phong patlun pynpei khohsiew khnang, pynpaw kpoh khnang. Hato ngi lah thikna ba kito ki lah poi bneng beit?
Ngan ong biang, 'Wat ring ksai ia ka rukom im jong phi na uno/kano ka briew', ring ksai na ka ktien jong U Blei. Hallelujah
Ka Ktien jong U Blei ka hikai ba ngin riam don akor la kynthei ne shynrang.
1 TIMOTHI 2:8-10
⁸Nga kwah, namar kata, ïa ki rangbah ban duwai ha ka jaka baroh, da kaba rah ïa ki kti bakhuid khlem ka jingbitar bad ka jingïasaid. ⁹Kumjuh ruh, ba ki kynthei kin pynitynnad ïa lade ha ka jaiñkup ba don akor, lem bad ka jingshida bad ka jingsngew-adkar; ym da ka jingthain shñiuh, lane da ka ksiar, lane da ki paila, lane da ka jaiñkup bakordor; ¹⁰hynrei, (kaba dei keiñ ïa ki kynthei kiba pynpaw ïa ka jinglong riewblei) da ki jingleh babha. Cf. 1 Pet 3:3
"Kam long kaba sniew ban riam bha riam miat, ka long kaba sniew lada ngi riam khlem akor"
Kumno ngi lah ban im ka jingim kaba don akor don burom?
1. Tip uei phi long.
Bun sien namar ba ngim tip uei ngi long, kumta ngim lah ban pyniapher ia lade. Hynrei lada ngi don kata ka jingsngewthuh uei ngi long, kan iarap ia ngi ba ngi lah ban im ka jingim kaba iapher na ka pyrthei.
Uei phi long?
* Khun U Blei / Khun ka pyrthei
* Bangeit / Bym ngeit
Jubab hi maphi, lada phi sngewthuh ba phi dei ki khun U Blei, kren kum kita ki khun jong U Blei, riam kum kita ki khun U Blei ne ki bangeit, lada phi sngewthuh ba phi dei ki khun ka pyrthei, ki bym ngeit, kren, riam bad leh kumta. Ngim lah satia ban mixed up!
2. Tip balei phi don ha kane ka pyrthei.
Ban impress ia ka pyrthei ne ban impress ia U Blei. Ban pynsngewbha ia ka pyrthei ne ban pynsngewbha ia U Blei?
Ngi don hangne ban pynsngewbha ia U Blei. Hallelujah!
Kumta kaei kaei ba ngi leh, ngin leh ban pyndonburom ia U Blei.
1 KORINTH 10:31
Namar kata, lada phi bam ne lada phi dih, ne lada phi leh ei ei ruh, to leh phi ïa kiei kiei baroh ïa ka ban pyndonburom ïa U Blei.
Kylli ia lade:
#- Lada nga bam ia kane ka pyndonburom ne em ia U Blei
#- Lada nga dih ia kane ka pyndonburom ne em ia U Blei
#- Lada nga kren ne leh kumne ka pyndonburom ne em ia U Blei
#- Lada nga riam kumne ka pyndonburom ne em ia U Blei
Lada em, iehnoh shisyndon ia kata. Amen
3. Nud ban im ka jingim kaba iapher.
Ynda haba phi la sngewthuh uei phi long bad balei phi don hangne, phi donkam ban long shlur (dare enough) ban im ka jingim kaba iapher. Lada phim nud ban im kumta, phin iai compromise.
Kane ka dei ka jinghikai ha kaba iadei bad ka akor ka burom. Nga ngeit U Trai u lah kyrkhu ia phi lyngba kane ka khubor.
Ngan pynkut da kane ka dkhot Bible:
PHILIPPI 4:8-9
⁸Ha kaba wai noh, ko parabangeit, kiei kiei kiba shisha, kiei kiei kiba donburom, kiei kiei ki bahok, kiei kiei ki bakhuid, kiei kiei kiba itynnad, kiei kiei kiba dei ïaroh; lada don kano kano ka jingbha, bad lada don kano kano ka jingïaroh, to phin ïapyrkhat ïa kine kiei kiei ruh. ⁹Ïa kiei kiei kiba phi la nang bad phi la pdiang, bad phi la ïohsngew bad phi la ïohi ha nga, to phin leh ïa kine; te U Blei ka jingsuk un sa long lem bad phi. Amen.
Copyright © Jester Mawlong | August 22, 2022
Delivered at Sohra NTRC | Youth Week - 2022 | August 27
Comments
Post a Comment