Jinglamphrang: Baroh ki jinglong (character) jong ki briew ha ka Bible ki don la ka jong ka jinghikai. Kumta kane ka jingthoh kam mut satia ban beiñ ne kdew kti Ïano Ïano, hynrei ka long tang ka jinghikai ba ngin nang ban kiar na ka mynsiem ba don ha u syiem Saul khnang ba ngi lah ban iaineh ha kata kaba U Blei u la jied ia ngi haduh kaba kut.
Nga ngeit baroh ngi la ju iohsngew shaphang u syiem Saul, u dei u syiem ba nyngkong duh ha Israel ia u ba la jied da U Blei (1 Sam 9:1 ter ter), hynrei ngi iohi hadien kumno ba u la shah kyntait noh na kata ka jinglong syiem. Bun na ngi, ngi iohsngew ba u Saul u la shah kyntait namar ba um shym la kohnguh ia kaei ba U Trai u ong ia u. Hynrei lada ngin study bniah ia ka jingim jong u syiem Saul ngin shem ba ka daw tynrai kam dei eh ka jingbym kohnguh, hynrei ki don sa kiwei kiwei ki daw kiba la pynlong ia u ba un duh noh ia ka jinglong syiem.
Lada ngin pule ha ka kitab ba nyngkong u Samuel naduh ka lynnong ba 13 ter ter haduh ka lynnong ba 31 ngin iohi ia ki jinglong ba don ha u syiem Saul, bad kine ki jinglong ki la pynlong ia u ba un shah kyntait noh na ka jinglong syiem bad ba un kut ha ka jingjah burom.
1. Ka jingkwah burom: Ka jingkwah burom ka dei u mawjam uba nyngkong eh ba u Saul u la jam ban poi sha ka jingshah kyntait noh. Na kawei ka jingjia sha kawei pat ka jingjia ngi iohi u Saul um ju sngewtynnad ba ki briew kin iaroh ne ai burom ia kiwei, wat lada ki dei hok ban ioh burom namar kaei ba ki la leh.
Ngi iohi ha ka por ba u la leit ialeh thma nyngkong bad ki Philistia bad haba u Jonathan u khun jong u, u la pom ia ka karod ki Philistia, u Saul wut wut u shim ia ka ronsing ban put bad ban pynbna ba ma u (u Saul) u la pom ia ka karod ki Philistia, ha ka jingshisha dei u khun jong u, uba la pom ha kata ka por. Um kwah ban ai burom wat ia la u jong u khun.
Ka jingput ronsing ka ieng na ka bynta ka jingkwah burom.
1 SAMUEL 13:1-4
U Saul u la synshar shi snem: bad haba u la synshar ar snem halor ki Israel, u Saul u la jied ha u, lai hajar ngut na ki Israel: ar hajar ki la don bad u Saul ha Mikhmash bad ha u lum Bethel, bad shi hajar bad u Jonathan ha Gibeah u Benjamin: te kita kiwei na u paidbah u la phah uwei uwei sha la ka jong ka jong ka ïingjaiñ. Bad u Jonathan u la pom ïa ka karod ki Philistia kaba ha Geba, te ki Philistia ki la ïohsngew ïa kata. Bad u Saul u la put da ka ronsing kylleng ka ri baroh, da kaba ong, “To kin ïohsngew ki Hebru.” Bad ki Israel baroh ki la ïohsngew ïa kaba ong ba u Saul u la pom ïa ka karod ki Philistia, bad ba ki Philistia ki la isih ïa ki Israel. Te ki paidbah ki la ïalum lang ban leit bud ïa u Saul sha Gilgal.
Na kane ka jingjia ka sdang ka jingsyntuid jong u Saul. Haba pom u Jonathan, put ronsing u Saul, bad ki briew baroh ki ong oh u Saul u la pom ia ka karod ki Philistia.
Ïa kane ka jingkwah burom jong u Saul la iohi ruh ha ka por ba u David u jop thma pyrshah ia ki Philistia da kaba u la lah ban pyniap ia u Goliath, bad haba ki briew ki la ia shad kmen bad ki la ia phawar ba u Saul u la pyniap ia la ki hajar, U David ia la ki phew hajar. Haba u Saul u la iohsngew ia kata u la sngewsih namar ba u khmih lynti ba ki briew kin iaroh, kin ai burom kham bun ia u namar ba u dei u syiem ne nongialam. (1 Samuel 18:6 ter ter).
Kane ka long ruh ka jingmaham ia ngi ba ngim dei ban kwah burom haduh ba ngim sngewthuh shuh ia ka sdang bad ka kut. To ngin nym long kum u Saul ban long kiba sted ban put ronsing, ban ong oh dei ma nga ba leh, dei ma nga ba sa long kumta kumta.
U Jisu lei u hikai ba wat la dei ba leh ma ngi ruh ngim dei ban put turoi, ai ba U Blei bahok uba iohi ia kaei ba ngi leh ha kaba rieh un ai nong ha kaba paw. MATHAÏOS 6:1-4
2. Ka jingbym sngewshngaiñ: Na ka jingkwah burom ka wan sa ka jingbym sngewshngaiñ (insecurity).
Kaei kata ka jingbym sngewshngaiñ?
Ka jingbym sngewshngaiñ ka dei kata ka jingsheptieng ioh ba duh noh ka jinglong syiem ne jinglong nongialam bad ruh ka jingsheptieng ioh ba kita kiba bud kin sakma ne iehnoh.
Ngi iohi ia u Saul haba u Samuel u ba dei ban ai ia ka jingainguh sha U Blei, u slem ban wan sha Gilgal, bad ba ki briew ki la sdang ban sakma, kumta namar ka jingtieng ioh ba kita ki briew jong u kin sakma bad iehnoh ia u, wut u shim ia kita ki jingainguh bad u ainguh hi noh. Bad haba u Samuel u wan poi, u la bitar ia u Saul. Bad naduh kane ka por hi u Samuel u la ong ha u Saul ba ka jinglong syiem jong me kan ym neh. (1 Samuel 13:8-15)
Namar ka jingbym sngewshngaiñ ka la pynlong ia u ba un leh stad hi noh tang ban bat ia ki briew. Lada u Saul un don beit kata ka jingshngaiñ bad ka jingshaniah ha uta uba la thung syiem ia u, un nym da sheptieng, nga ngeit un jin da la neh ka jinglong syiem jong u, hynrei namar ba u ailad ia ka jingbym sngewshngaiñ, bad sdang ban leh da la ka buit ka bor la jong ban bat ïa ki briew, kumta ka la pynlong ba un duh syndon. Ha ka jingshisha um dei ban don kata ka jingbym sngewshngaiñ, kata ka jingsheptieng, haba u tip ba dei U Blei uba la khot ia u ban long syiem.
Kane ka long ruh ka jinghikai ia ngi, lada ngi lah tikna ba U Blei u la khot ia ngi, ngim dei ban don kata ka mynsiem jong ka jingbym sngewshngaiñ (insecurity), namar lada U Blei u la khot, uei ba lah ban knieh. Kumba don kato ka ktien kaba ong, "Haba U Blei u plie ym don ba lah ban khang, bad haba U Blei u khang, ym don ba lah ban plie". Kata ka dei ka jingsngewskhem.
3. Ka jingbym kohnguh ia ka Ktien U Trai: Namar ka jingbym sngewshngaiñ, ka la pynlong ia u ban ym kohnguh shuh ia ka Ktien jong U Trai, bad kane ka jingbym kohnguh ka dei ruh ka final ban shah kyntait noh syndon.
Kumba ngi tip baroh, haba U Blei u la phah ia u ban leit ialehthma pyrshah ia ki Amalek bad ban pyniap lut khoit bad briew bad mrad khlem da pynsah wat iwei ruh, hynrei u Saul haba u la leit bad u la jop ia ki Amalek, u la kem im ia u Agag u syiem jong ki Amalek bad ia ki jingri kiba sngaid ba sngaid. Bad haba um shym la kohnguh shuh ia ka Ktien U Trai, u la sdang ban iaid hi noh ha ka mon jong u bad ha kita ki jingsngew stad jong u, u la shah kyntait noh syndon. (1 Samuel 15:1 ter ter).
Bad haba u la shah kyntait, U Mynsiem jong U Trai u mih noh bad u mynsiem bymman u wan rung ha u. Bad haba u mynsiem bymman u la rung, u Saul u la sdang sa ban nang leh bieit shuh shuh. Na kawei ka jingleh bieit sha kawei pat ka jingleh bieit. (1 Samuel 16:14 ter ter).
Haba u briew um kohnguh shuh ia ka Ktien U Trai ka pynlong ia u briew ban shu leh klumar noh. Bad katba nang leh klumar, katta u nang klumar shuh shuh. Lada jin da u Saul un shu kylla bamut bad pan map na U Blei da kata ka jingsngur, nga ngeit U Blei un map ia u, hynrei u Saul wat haba u la sngewthuh ba u la bakla, hynrei u dang ialeh ban tap eitmiaw bad ban kren kyllain da kumne bad kumtai, ban pynksan ia la ka jingleh jong u. Um long kum u syiem David haba u la bakla ha ka jingim, bad haba la don ba sneng ia u, da kaba sted u kylla bamut khlem da tap eitmiaw bad kren kyllain, U Blei u map ia u. Nga ngeit ia u Saul ruh un jin da la leh kumjuh. Hynrei namar ba um shym la treh ban pdiang ia la ka jingbakla bad bym kylla bamut, u la shah kyntait noh syndon.
Ka jingmih na ka jingkwah burom, ka jingbym sngewshngain bad ka jingbym kohnguh.
1) Ka jingbishni: U Saul ynda haba u la iohi ba u la shah kyntait noh, ka rung sa ka jingbishni. Ha ka lynnong ba 18:6 ter ter ngi iohi kumno ba u Saul u bishni ia u David, uba ha kane ka por u lah dei u pyrsa kurim jong u, haduh ba u la thew ban pyniap syndon ia u David, uba la ju iarap ia u ha ki por baroh. (1 Samuel 19:1 ter ter). U la iai behthong bad iai behthong ia u David haduh ba u David u la hap ban rieh sha ki krem ki kroh, namar ba um kwah ban kput kylliang wat la u ioh eh ka lad ban leh kumta. (1 Samuel 24:1...; 26:1...)
2) Ka jingpharep sniew ia kiwei: Namar ka jingbishni, u la pharep sniew wat ia ki lyngdoh jong U Trai bad haduh ba u la nud ban pyniap syndon ia ki. (1 Samuel 22:6 ter ter).
Ngi hap ban husiar ialade, lada ngi ju don kata ka jingpharep sniew ia kiwei, lane kata ka jingpeit ba kiwei kiba sniew ma nga u babha, kata ka dei ka jingmih na kitei haneng. Ngi hap ban pyniap ia kaba kum kata ka mynsiem.
3) Ka jingjah burom: Na kitei kiei kiei ba la kren sha khmat, kaba kut ka dei ka jingjah burom. Ngi pule ia kaba kut jong u syiem Saul ngi shem ba u la iap kum u syiem uba jah burom. (1 SAMUEL 31:1-13)
U sdang da ka jingkwah burom, u kut ha ka jingjahburom.
Lada u briew um sngewthuh ia la ka jingduna, ka jingbakla, un kynton kawei ka jingbakla halor kawei pat ka jingbakla, kaba kut ka dei ka jingjah burom. Ki lah ban ym iap kumba iap u Saul, hynrei un kut beit ha ka jingjah burom.
Paralok baieit, to ngin kiar na ka jinglong ba don ha u syiem Saul kumba ngi la ia peit sha khmat. Lada ngi ailad ia kiba kum kitei ki jinglong ba don ha u Saul, khlem pep ngin kut ha ka jingshah kyntait bad ka jingjahburom.
Ai ba kane kan long ka jinghikai ba ngin nang ban kiar na kitei ki jinglong ba don ha u Saul.
U Blei un kyrkhu.
La shah laitluid ban SHARE ia kane ka post, hynrei yn nym shah ban print ne pynmih ha kino kino ki jingthoh khlem ka permission.
Copyright © Jester Mawlong | August 11, 2021
Comments
Post a Comment