Ka Environment katkum ka Bible

Ka environment lane ka mariang ka dei kaba la pynlong da U Blei. Ha ka kitab Genesis la iathuh ia ngi shaphang ka jingpynlong jong U Blei ia kane ka pyrthei, ka duriaw bad ia kiei kiei baroh ba don ha ka.

Ngi pule ha ka kitab Genesis ngi shem ba ha kaba nyngkong kane ka pyrthei ka long kaba khlem dur khlem dar, ym pat don eiei (ka dang long tang kum ka frame) ong ka Ktien jong U Blei.

Genesis 1:1-2, "Ha kaba mynnyngkong U Blei u la thaw ïa ka bneng bad ïa ka khyndew. Bad ka pyrthei ka la long kaba khlem dur bad kaba suda, bad ka jingdum ka la long halor ka khmat ka jingjylliew, bad U Mynsiem U Blei u da khih halor ki um."

Nangta ngi iohi U Blei u la pynlong ia ka khyndew bad u la ong ba kan pynmih speh ba ki jhur kin pynmih symbai bad ki diengsoh kin pynmih soh bad kynta ter ter (Genesis 1:11-12).

U la pynlong ruh ia ki sim, ki mrad, ki dohkha bad kiwei kiwei. (Genesis 1:20-25)

Haba U Blei u la lah pynlong u la khmih bad u iohi ba kiei kiei ki la long kiba bha bad itynnad. Bad kane ka la pynkmen ia U shi shikatdei eh. Hadien nangta ngi iohi u la thaw sa ia u briew ha ka sngi ba hynriew. Bad haba la dep thaw ia u briew (Adam) u la aiti ha u ban synshar, ban sumar (pynneh pynsah) ia ka, khnang ba kin iai long kiba itynnad kumba u la dep pynlong itynnad ia ka. (Genesis 2:15) Kata ka dei ka jingkwah jong U Blei.

Hynrei hadien ngi iohi u Adam u la hap noh ha ka pop, bad haba u la hap noh kumta ka jingiatiplem jong u ka sdang ban iap hapoh jong u. Bad kane ka pop bad ka jingiap jong ka jingiatiplem ka la bsut sha ki bynriew baroh phar. Kumta ka jingieit ne jingpyrkhat ia kiwei ka sdang ban duh, rung sa ka jingieit tang ialade, ieit sbai bad kumta ter ter kumba thoh ha ka shithi 2 Timothy 3:2. bad kata ka jingsngew-kordor ia ki jingthaw jong U Blei ka la nang hiar noh, sdang ka jingpynjot pynduh bad kumta ter ter, tang ban biang ialade. Kata ka dei kaei kaba la jia. 

Hooid ban pyndonkam ka long kaba dei, U Blei ruh u shah ban pyndonkam, hynrei ban pynjot pathar (na ka bynta ka jinglalot), kam long kaba dei.

Balei U Blei u pynlong itynnad ia ka mariang bad ia kiei kiei baroh?

#-1. U Blei u dei uba sngewtynnad ha kiei kiei kiba itynnad. Ekklesiastis 3:11

#-2. Ba kin ai ka jingiaroh ia U. 

Rom 11:36, "Naba na u, bad da u, bad sha u, long kiei kiei baroh; ha uba to long ka burom sha ki bymjukut! Amen.

Salm 96:11-12, "To ki bneng kin kmen, bad ka khyndew to kan shadkmen; to kan kyrhuh ka duriaw, bad ka jingdap jong ka; to kan risa ka lyngkha, bad baroh katba don ha ka; ynda kumta, ki dieng ka khlaw baroh kin rwai na kaba kmen"

U kwah ba lyngba ki jingpynlong yn iohi ia ka burom bad ka jingkhraw jong U. Kolossai 1:16

Balei ba ngi donkam ban pynneh pynsah ia ka mariang?

##-1. Ka dei ka dak jong ka jinglong hok ia kaei ba la aiti da U Blei. Kumba nga ong haneng U Blei haba u la dep pynlong, u la aiti ha u briew (Adam) ban sumar, ban pynroi, kumta ruh U Blei u dang khmih lynti na kawei ka pateng sha kawei pat ba kin sumar ia ka mariang ba U la pynlong. 

##-2. Khnang ba ki longdien kin iohi ia ka jingkhraw jong U Trai lyngba ki jingpynlong jong U. 

Nga kynmaw mynba ngi dang khynnah samla ngi ju leit sha ki lum ki wah katno ka jingitynnad, bad ngim lah khlem da ong, "Katno U Blei u long u Bakhraw, u bastad bad uba phylla". Kane ka long ka jingshisha. Ngi ju ia rwai ia kato ka jingrwai "Me long Bakhraw, Me long Bakhraw" (How great thou art). 

 

1. Ah Blei jong nga nga dap tang da jingphylla,

Haba puson ia jingpynlong jong Me;

Nga khmih ki khlur nga sngew pyrthat ba sawa ,

Pyrthei, mariang pynpaw ia bor jong Me .

Mynsiem jong nga to iaroh ia U Trai

Me long bakhraw, Me long bakhraw

Mynsiem jong nga to iaroh ia U Trai

Me long bakhraw, Me long bakhraw

2. Haba nga iaid lyngba ki lawbah ba rben ,

Nga sngew ki sim ba rwai ki sur bathiang ;

Na kliar u lum haba phai sawdong nga shem ,

Wahduid ba tuid er iwbih ba pathai .

Ka long kaba shisha ba ki jingthaw jong U ki pynbna ka jingiaroh ia U Blei. 

##-3. Ka mariang bakoit bakhiah ka ai ruh ia u bynriew ka jingkoit jingkhiah. Ka pynmih ia ka lyer (oxygen) ba khuid bad kumta ter ter.

Kumta to ngin nang ban sumar, ban pynneh pynsah ia ka mariang, ban ym leh dusmon lane pynjot pathar kumba ngi ju iohi ia ka jingshah pynjot jong ka mariang. Ka lah dei ka por ba kyrkieh bad ban pynsngewthuh ia ki khun ki kti bad ia ki briew baroh. U Blei un kyrkhu ia phi baroh. Khublei shibun

"World Environment Day" 

"Save this planet"

© Jester Mawlong | June 5, 2021