Skip to main content

Ki eriong ha ka Bible


Haba ngi pule ha ka Bible ngi iohi ba ka ju don ka jingkhie eriong ba man ka por. U Jisu u iakynduh ia ka jingkhie eriong, ki synran ki iakynduh ia ka jingkhie eriong, ki Apostol ki iakynduh ia ka jingkhie eriong bad ha ka Testament Barim ruh ngi iohi ka don ka jingkhie eriong. Bad haba ngi peit, ha man ba ka eriong ka khie pyrshah ia ki briew jong U Blei ka don ka jingmut bad ka jingthmu ha ka. Kaba sngewtynnad ban tip ka long ba ka eriong kam ju lah satia ban pynsniew ia ki briew jong U Blei hynrei ka pynbha pynban.

Ngin ia peit ia ki katto katne ki jingkhie eriong ha ka Bible bad kaei ka jingthmu bad kaei ka jinghikai ba ngi ioh lyngba kata ka jingkhie eriong. Bad shuwa ia kata nga kwah ban ong ba ka eriong ka dei ruh ka dur (symbolic) jong ki jingiashem jingiakynduh bad ki jingeh jingialeh ba wan ha ka jingim.

To ngin ia peit:

1. Ka eriong bad u Jonah: Haba U Blei u la khot ia u Jonah ba un leit ban ialap pyrshah ia ka Nineveh bad haba u Jonah um treh ban leit hynrei u la phet rieh pynban sha Tarshish. Kumta katba u dang phet rieh kumta da ka lieng, ynda la poi ha pdeng duriaw la khie ka eriong bajur pyrshah ia kata ka lieng ba u Jonah u shong, haduh ba kita ki nongñiah lieng (maji) bad baroh kita ki passenger ki la ia bret lut ia ki mar ki mata khnang ban pynsting ia ka lieng, hynrei ka eriong kam jem satia, ha kaba khadduh ki la ia duwai bad ki la pynhap jingiathong, bad kata ka jingiathong ka la hap ha u Jonah bad la bret noh ia u sha duriaw, bad haba la bret ia u, U Blei u la pynkhreh ia u dohkha khraw bad uta u dohkha u la nguid ia u Jonah, bad u Jonah u la don ha ka kpoh uta u dohkha 3 sngi 3 miet, bad na kpoh jong u dohkha u la kylla bamut bad U Blei u la phah ia u dohkha ban leit prie noh ia u Jonah sharud duriaw. Kumta, ban pynlyngkot ia ka jingiathuh, u Jonah u la leit ban ialap ia ka Nineveh kumba U Blei u la phah ia u.

Jinghikai: Kane ka eriong kaba la wan pyrshah ia u Jonah ka long ban pynpoi ia u sha ka jingthmu jong U Blei. Kumba ngi la peit haneng ngi iohi U Blei u phah ia u Jonah ban leit sha Nineveh, hynrei u Jonah u phet sha Tarshish, kumta U Blei u la hap ban pyndonkam da ka eriong ban pynpoi ia u Jonah sha kata ka jingthmu jong U. (Jonah lynnong 1, 2, 3)

Haba ka eriong ha ka jingim ka wan, ngi hap ban ït ioh ba kumno re kumno ngi la mut ban iaid lait na ka jingthmu jong U Blei ha ka jingim jong ngi. Ngi lah sdang ban iaid kiar na ka lynti ba U Blei u kwah ia ngi ba ngin iaid ne ban leh (ngim lah ban shu dumok lut baroh). Wat pyrshang ban kieng jubor kum ki maji u Jonah.

U Ekklesiastis u ong "Ha ka por ba man bha, leh kmen; ha ka por bajynjar, to pyrkhat…" (7:14). Hap ban pyrkhat, hap ban ït bad lada ngi la sngewthuh ba kata ka jingiaid jong ngi ka la sdang bakla, ngi la sdang ban iaid ha la ka jong ka direction, ngi donkam ban kylla bamut kumba u Jonah u la leh. U Blei un pynthymmai ia phi.

2. Ka eriong bad ki synran: Ngi pule ha ka gospel u Markos 4:35-41, ngi iohi kumno ba ki synran U Jisu ruh ki la ia kynduh ia ka eriong bajur ha ka jingim jong ki. Katba ki dang ia leit jingleit ryngkat bad U Jisu da ka lieng, ynda la poi hapdeng duriaw la khie ka eriong kaba jur pyrshah ia ki, haduh ba ka lieng ba ki shong ka la jan ngam. Ha kata ka por ki synran ki la mareh sha U Jisu, u ba iohthiah ha tdong jong kata ka lieng bad ki la kyrsiew ia U, bad haba U Jisu u la khie, U la sneng ia kata ka eriong bad ka la long jai jai eh, ong ka Ktien jong U Blei.

Jinghikai: Kane ka eriong ba wan pyrshah ia ki synran ka long ban pynlong ia ki, ba kin jan sha U Jisu bad ba kin shaniah tylli ha U (ka Bible ka iathuh ba haba la khie ka eriong, ki la leit wut wut shajan U Jisu)

Kawei pat ka jinghikai hangne ka long ban pynsan ia ka jingngeit jong ki. Baroh shikatta kine ki synran ki shu ia im sahuh sahai beit kim ju pyrwa, hynrei haba wan ka eriong, thred! Ki kyndit! Haduh ba ki la kren klumar ia U Jisu "Mem suidñiew ngin sa iap". Bad U Jisu u la ong ia ki "Ah, phi kiba rit jingngeit". U kwah ba ki synran jong U kin khraw ka jingngeit.

Teng teng, ki eriong kiba wan pyrshah ha ka jingim jong ngi ruh ki long ban pynlong ia ngi ba ngin nang jan sha U Jisu. Lada ngin shu im suk sadhai beit ngi lah ban klet ia U Blei. Kawei pat, teng teng ki eriong ki long ban pynsan ia ka jingngeit jong ngi. Ba ngin nang ban duwai kumba ki synran ki duwai "Trai pynroi ia ka jingngeit jong ngi".

3. Kiwei pat ki eriong: Kumba nga la ong ha kaba sdang ba ki eriong ki dei ruh ka dur jong ki jingeh jingtynjuh ba wan ha ka jingim, kumta to ngin ia peit ia kita kiwei pat ki eriong. Ngi shem ha ka Bible ba ki eriong ki wan ruh pyrshah ia kita ki briew kiba beit kiba hok, ki bym shym bakla. Ngi iohi shaphang u Job u dei u briew uba lah ioh jingiaroh hakhmat jong U Blei, haduh ba U Blei u da sngewsarong na ka bynta u Job. (Job 1:6-8). Hynrei ngi shem ba u Job ruh u iakynduh ia ka eriong ha ka jingim, u dei u briew uba mad jingeh tam na ki briew baroh. Hynrei u Job u la iaineh skhem ha U Blei haduh bakut.

Jinghikai: Wat la ngi lah ngeit, bad ngi don kata ka jinglong ba beit ba hok ha khmat jong U Blei, hynrei ngi lah ban iakynduh ia ki eriong. Ha kaba kum kata ka por 'aiu ngi dei ban leh? Ngi dei ban pynskhem shuh shuh ia ka jingngeit jong ngi ha U Blei, khlem artatien wat tang khyndiat ruh. Phin shem ha kaba kut kita ki eriong kin shu jah la jah hi (nuksa u Job). Kin nym lah satia ban pynngam jyllop ia u bangeit. Ai kin wan, ai kin khih phaloh, hynrei yn nym lah ban pynngam jyllop. 

U Jisu u ong ha ka gospel u Mathaïos 7:24-25 “Te mano mano baroh uba sngew ïa kine ki ktien jong nga, bad uba leh ïa ki, ngan tharai ïa u kum u briew u bastad, uba la tei ïa ka ïing jong u halor u mawsiang: te u slap u la hap, bad ki wah ki la ïashlei, bad ki lyer ki la ïabeh, bad ki la shoh ïa kata ka ïing; te kam shym la kyllon noh: naba la pynshong nongrim ïa ka halor u mawsiang." Kane ka kren ia ki bangeit, kiba don kata ka jinglong ba hok ba beit ha khmat jong U Blei.

U mawsiang u long ka jingiada ia ngi na ki eriong. Shu buh beit, rieh ialade ha U, ki eriong kin shu jah la ka jah, kin shu tlot la tlot bor bad kin ym lah ban pynjot ia ngi. Hallelujah!

Kine ki long ki lai tylli ki nuksa bad jinghikai na ki eriong ha ka Bible.

Nga ngeit U Trai u la kyrkhu ia phi. Amen

© Jester Mawlong | June 5, 2021

Comments

Popular posts from this blog

Lai tylli ki bynta kiba ngi dei ban long kiba la khreh

Ka jingkhot sha ka jingim ba la khreh ka long kaba kyrkieh haduh katta katta ia ngi ki bangeit ha kine ki sngi ba khadduh. Kam dei shuh ka por ban dang shong thai, thiah thai, kam dei shuh ka por ban dang lehkai, hynrei ka lah dei ka por ba ngin long kiba la khreh. Ngin ia peit ha kane ka por ia ki lai tylli ki bynta ba ngi donkam ban long kiba la khreh. 1. Long kiba la khreh ban iashem bad U Trai:  Heb 10:37, "Uta uba wan un wan bad un ym pyntud" U Jisu da lade hi mynba u dang don ha kane ka pyrthei u ong ba ngan leit noh ban khreh ka jaka iaphi, bad u ong ynda nga la dep ban khreh ka jaka ngan sa wan pat ban shimti ia phi sha lade hi. ÏOANNIS 14:1-3.  Kumta u ong ia ki synran ba kin long kiba la khreh, bad um shym la iathuh lano un wan, u ong ia ki ba kin long kiba khreh. MATHAIOS 24:36-44; 45-51. U kren ruh ia ka pharshi ki shiphew ngut ki theisotti kum kata ka jingpynpyrkhat ia ki synran ba kin long kiba la khreh khnang ba haba un wan, kin ym shah iehnoh bad b

Ka jingim kaba pynsngewbha ia U Blei

Ka Ktien U Blei ka khot ia ngi kumno ba ngin im ka jingim kaba pynsngewbha ia U Blei... 2 Cor 5:9 ialeh tyngeh ban pynsngewbha ia U Blei.  - Ai ba ngin don ka thong (goal) ban pynsngewbha ia U Blei. Eph 5:10...tynjuh kaei kaba pynsngewbha ia U Blei Kaei ka jingim kaba pynsngewbha ia U Blei? 1. Ka jingim kaba pyndem ia ka mon lade ha ka mon U Blei Nuksa na ka jingim U Jisu - Heb 10:7-8, Nga la wan ban leh ia ka mon jong Me ah U Blei... - U la pyndem lut ha ka mon jong U Blei U Kpa. - Phil 2:7-9, Wat la u long mar ryngkat bad U Blei...hynrei u la pynsuda, u la pynrit, u la pyndem lut ialade... - Mat 26:36-39 (v.37-39) - Ha kper Gethsemane u la duwai...long ka mon jong Me... Ha kane ka por u lah sngewthuh lypa kaba kumno ka jingeh bad ka jingshah lehbein kaba un ia kynduh, bad kaba kumno ka jingiap kaba u hap ban mad...pynban wat ha kaba kum kata ka por u ong "LONG KA MON JONG ME" Bunsien ka doh kam mon ban leh ia ka mon U Blei... Wat ki synran U Jisu ruh ki

U Khristan kum u Dieng

Ha ka Bible la pynsyriem ia ki briew jong U Blei ne u Khristan bad u dieng. U dieng hangne kam mut satia uto u dieng lyngkhot ne u dieng iap, hynrei ka kren ia u dieng uba im ne u jingthung. Haba ngi pule ha ka Psalms 1:3 bad Jeremiah 17:8 ka iathuh shaphang u briew jong U Blei (bangeit) ba u long kum u dieng ba la thung harud ki wah um... Balei la pynsyriem ia u bangeit bad u dieng? Haba ngi peit bniah, ngi shem ba u bangeit bad u dieng ne jingthung ki don ia ka juh ka jingiashem, jingmad bad ka jingtreikam, etc. Kumba u dieng u hap ban mad ia ki saw aiom, ka tlang , ka lyiur , ka pyrem , ka synrai , kumta ruh u Khristan. U hap ban iaid lyngba ia shibun ki jingiashem iakynduh ha ka jingim, don ka por ba u mad ia ka jingtyrkhong (tlang) ha ka jingim, don ka por ba u hap mad ia ka por ba shit kyrang (lyiur) , don ka por ba u mad ia ka por basuk bakmen, ka por ba pyngngad (synrai) bad kumta ter ter. Um lah ban mad tang ka por bakmen basuk baroh shirta, u hap ban iaid lyngb